Czym jest program EDUKACJA DO KULTURY. GDAŃSK?

2023 rok był kolejnym rokiem formalnego funkcjonowania programu.

Program EDUKACJA DO KULTURY. GDAŃSK jest oparty na dwóch filarach: edukacji i kulturze. Odpowiada na ciągłe zapotrzebowanie w systemie edukacji na wiedzę o sztuce, kulturze, historii współczesnej i dziedzictwie kulturowym. Służy rozwijaniu i pielęgnowaniu lokalnej tożsamości. Pozwala wzmacniać środowiska specjalistów zajmujących się edukacją kulturową. Jest też źródłem informacji  o wydarzeniach kulturalnych dla gdańszczanek i gdańszczan.

Działania wpisujące się w założenia programu EDUKACJA DO KULTURY. GDAŃSK powinny spełniać cztery kluczowe kryteria: 

• być otwarte na potrzeby i oczekiwania odbiorców, 
• angażować uczestników, 
• wspierać ich refleksyjność i krytyczne myślenie,
• pozwalać rozwijać kompetencje kulturowe i kulturalne.

EDK. GDAŃSK W GDAŃSKICH PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH – SZKOŁACH, PRZEDSZKOLACH ORAZ NA UNIWERSYTECIE

• przez cały rok trwały cykliczne, comiesięczne warsztaty grupy „EDUKACJA DO KULTURY. GDAŃSK”, prowadzonej w ramach projektu Kreatywna Pedagogika dla nauczycieli i nauczycielek wszystkich etapów edukacyjnych. W spotkaniach uczestniczyli nauczycielki i nauczyciele z gdańskich placówek edukacyjnych, a także edukatorki i edukatorzy z instytucji kultury. Warsztaty odbywały się zdalnie oraz stacjonarnie (w pracowni artystycznej XIX LO, Miejskim Teatrze Miniatura oraz Gdańskiej Galerii Miejskiej). W czerwcu uczestniczki pierwszego sezonu cyklicznych spotkań otrzymały certyfikaty. W listopadzie rozpoczęliśmy kolejny sezon spotkań, który potrwa do czerwca 2024 roku
• w marcu zorganizowano otwarty konkursu dla nauczycieli i nauczycielek – AMBASADOR_KA programu EDUKACJA DO KULTURY. GDAŃSK. W obradach jury obok przedstawicieli biura programu EDK udział wzięły Monika Chabior – zastępczyni Prezydent ds. rozwoju społecznego i równego traktowania, przewodnicząca Zespołu Koordynacyjnego ds. Edukacji do Kultury oraz Małgorzata Fijas – ekspertka ds. edukacji kulturowej, twórczyni scenariuszy EDK. Spośród dwudziestu czterech zgłoszeń wybranych zostało pięć Ambasadorek programu EDK. GDAŃSK, przyznano także pięć wyróżnień. Nagrody wręczyła 21 marca Prezydent Aleksandra Dulkiewicz podczas konferencji „Szkoła Dialogu”. Nagrody ufundowały gdańskie i pomorskie instytucje kultury, były to pakiety zaproszeń, publikacje oraz gadżety. W ramach dotacji sfinansowano przygotowanie, druk oraz oprawę dyplomów dla laureatów i wyróżnionych. W czasie konferencji „Szkoła Dialogu” przedstawiono też podsumowanie działań programu EDK. GDAŃSK za 2022 rok oraz zorganizowano i przeprowadzono warsztaty dla uczniów ze szkół ponadpodstawowych – „Młodzieżowa Giełda Pomysłów” .
• od stycznia wraz z nauczycielami z szkół ponadpodstawowych oraz Wydziałem Edukacji UMG pracowano nad koncepcją i organizacją przeglądu gdańskich teatrów uczniowskich „Szkolne Sceny”, który odbył się 25 czerwca w Miejskim Teatrze Miniatura. Zaprezentowano 6 spektakli uczniowskich, monodram nauczyciela oraz słuchowisko. W inicjatywie wzięło udział 130 twórców oraz 600 widzów. W ramach otrzymanej dotacji sfinansowano obsługę techniczną, zaangażowaną do realizacji przeglądu oraz zakupiono niezbędne materiały edukacyjne i promocyjne. W listopadzie odbyło się spotkanie ewaluacyjno-koncepcyjne. W efekcie wypracowano formułę drugiej edycji przeglądu, który odbędzie się w marcu 2024 roku.
• w czerwcu członkowie biura EDK. GDAŃSK podczas konferencji „Szkoła ucząca się” dla dyrektorów z gdańskich placówek edukacyjnych zaprezentowali założenia programu, omówili realizowane działania i materiały dla nauczycieli opracowane w ramach EDK. GDAŃSK, zapraszając do aktywnego włączenia się do programu w roku szkolnym 2023/2024.  W czasie spotkania dystrybuowane były broszury edukacyjnej dotyczącej wielokulturowości „Jak się tu znaleźliśmy, co nas łączy i dokąd chcemy wspólnie iść”.
• we wrześniu ruszył nowy nabór dla nauczycieli do naszego programu. Do programu nadal zapisać może się każdy nauczyciel i nauczycielka z gdańskiej szkoły lub przedszkola. Należy spełnić trzy wymagania i aktywnie realizować założenia programu, aby w czerwcu otrzymać certyfikat dla nauczyciela oraz placówki. Szczegóły są dostępne na stronie: https://edukacjadokultury.gdansk.pl/nauczyciele/. 
• 4 września członkowie naszego biura uczestniczyli w spotkaniu Gdańskiego Forum Edukacyjnego, które odbyło się w Miejskim Teatrze Miniatura.
• 13 października odbył się Przegląd Studenckich Teatralnych Realizacji Offowych PSTRO. Celem inicjatywy, zrealizowanej w Miejskim Teatrze Miniatura, było wsparcie środowiska amatorskich teatrów studenckich oraz tworzenie przestrzeni do prezentacji i konfrontacji różnych przejawów studenckich aktywności teatralnych. EDK. GDAŃSK było parterem tej inicjatywy. 
• w listopadzie zorganizowano spotkanie warsztatowe „Taniec w pudełku” dla nauczycieli i nauczycielek z gdańskich placówek oświatowych, prowadzone przez Aurorę Lubos – pomysłodawczynię, autorkę ilustracji i opracowania tego narzędzia, które powstało w ramach Stypendium Kulturalnego Miasta Gdańska i jest testowane w ramach Gdańskich Innowacji Społecznych INNaczej.  
• w 2023 roku rozpoczęła się współpraca z Centrum Badań Memlingowskich Uniwersytetu Gdańskiego, odbyły się spotkania koncepcyjne związane z wypracowaniem cyklu działań popularyzujących wiedzę o twórczości Hansa Memlinga w gdańskich szkołach ponadpodstawowych. W październiku odbyły się pilotażowe zajęcia z profesor Beatą Możejko dla uczniów w XIX LO w Gdańsku. Kolejne zaplanowane są na 2024 rok. Opracowane zostało także porozumienie o współpracy pomiędzy Miastem Gdańsk, Uniwersytetem Gdańskim oraz Muzeum Narodowym regulujące zasady współpracy i plan działań.
• w 2023 roku członkowie biura programu EDK. GDAŃSK aktywnie uczestniczyli stacjonarnie oraz online w spotkaniach dotyczących Gdańskiego Programu Nauczania, koordynowanego przez Wydział Edukacji UMG. Opracowano min. częściowy budżet i plan działań edukacji kulturowej do wniosku o pozyskania środków unijnych na realizację wieloletnich działań edukacji ogólnej FEP w Gdańsku.

• od stycznia do września 2023 roku zorganizowano cztery spotkania „Warsztatowej Grupy Rozwojowej – WaGaRy” dla specjalistek i specjalistów ds. edukacji z gdańskich i pomorskich instytucji kultury, które prowadziła Justyna Czarnota – pedagożka teatru, specjalistka od edukacji kulturowej i kulturalnej. Celem spotkań było zintegrowanie środowiska edukatorów, wymiana doświadczeń oraz wypracowanie nowych narzędzi do pracy. Organizacja warsztatów była odpowiedzią na zgłaszane zapotrzebowanie edukatorów tj. regularnych spotkań, integracji i wzajemnej inspiracji. W ramach otrzymanej dotacji sfinansowano koszty przygotowania, realizacji i ewaluacji warsztatów – usługi szkoleniowe, cateringowe, restauracyjne, zakup materiałów edukacyjnych i promocyjnych oraz opracowanie tekstów edukacyjnych i promocyjnych. W warsztatach wzięło udział około 60 osób.
• w kwietniu zorganizowano warsztaty dla rzeczniczek_ków prasowych oraz osób pracujących  w działach PR i marketingu gdańskich i pomorskich instytucji kultury, których celem była lepsza integracja środowiska, praca nad językiem komunikacji i tym, jak najlepiej komunikować projekty edukacyjne. Spotkanie odbyło się w Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia”, poprowadziła je Justyna Czarnota. W ramach otrzymanej dotacji sfinansowano koszty przygotowania, realizacji i ewaluacji warsztatu.
• w czerwcu rozstrzygnięto konkurs na realizację projektów z zakresu edukacji kulturowej dla miejskich instytucje kultury, na który przeznaczono kwotę ­100 tys. złotych. Tegoroczne priorytety konkursu obejmowały – edukację o Gdańsku, filmową, literacką, obywatelską i muzyczną. Wśród dofinansowanych projektów znalazły się propozycje:
• Gdańskiej Galerii Miejskiej – „Almanach Legend Gdańskich”, 
• Gdańskiego Archipelagu Kultury – „Muzyczny Słownik Wyrazów Ważnych”, 
• Klubu Żak – „Dyskusyjny Klub Bajkowy”, 
• Muzeum Gdańska – „Kobieta Oświecona”. 

Wnioski zostały ocenione przez członków zespołu EDK. GDAŃSK, nauczycielki z Kreatywnej Pedagogiki – Małgorzatę Fijas, Magdalenę Janiszewską oraz Jolantę Sławińską – Ryszkę – starszą specjalistkę Centrum Komunikacji I PR Uniwersytetu Łódzkiego, koordynatorkę Łódzkiego Programu Edukacji Kulturalnej.

• w czerwcu w ramach „NieKongresu” – ogólnopolskiego spotkania osób zajmujących się animacją kultury, którego hasłem przewodnim była „Kultura wrażliwa społecznie”, zorganizowana została wizyta studyjna dla animatorek i animatorów kultury z całej Polski. Zaprezentowano założenia i działania naszego programu, wymieniono się dobrymi praktykami a także przeprowadzano dla  uczestników wizyty warsztat edukacyjny.
• w listopadzie zorganizowaliśmy spotkanie warsztatowe „Taniec w pudełku” dla edukatorów i edukatorek z gdańskich instytucji kultury, prowadzone przez Aurorę Lubos – pomysłodawczynię, autorkę ilustracji i opracowania tego narzędzia, które powstało w ramach Stypendium Kulturalnego Miasta Gdańska i są testowane w ramach Gdańskich Innowacji Społecznych INNaczej.

• od kwietnia do czerwca współpracowaliśmy przy organizacji otwartego konkursu ofert dla organizacji pozarządowych na działania z zakresu edukacji do kultury w Gdańsku. Opracowano materiały informacyjne dla oferentów – w tym pomysłownik, mapę myśli oraz listę weryfikacyjną przy tworzeniu wniosków. Zorganizowano spotkanie konsultacyjne dla wnioskodawców, przedstawiciele biura EDK uczestniczyli w obradach konkursowych. Spośród 33 wniosków, 29 zweryfikowano pozytywnie a do realizacji wybrano 11 projektów:
• Sportowe Inicjatywy Pomorze, „Twórca z ławki”
• Fundacja Palma, „Wrzeszcz dla najmłodszych”
• Stowarzyszenie PROM Kultura, „Wspólnota myśli – spotkania z 62 filozofią dla dorosłych”
• Fundacja AWARENESS, „Edukacja przez film – warsztaty dla Młodzieży Szkolnej Miasta Gdańsk 2023”
• Stowarzyszenie INNE jest piękne, „Osowianki_nie 2023 – 61 korzenie i skrzydła”
• Stowarzyszenie „Babizna”, „Chodzą Słuchy – Gdańskie 58 legendy”
• FUNDACJA MEWKA, „Warsztaty fotograficzno- arteterapeutyczne dla młodzieży z Dziennego Oddziału Psychiatrycznego GCZ w Nowym Porcie”
• Stowarzyszenie Nowy Port Sztuki,  „Sąsiedztwo Sztuki”
• Fundacja Wspólnota Gdańska, „Oliwska Akademia Sztuki”
• Fundacja Fala Nowej Kultury, „Sztuka kryzysu”
• Stowarzyszenie Invisibilia prowadzące Gdańską Galerię Zmysłów, „Gdańska fotografia-art?!”
• na platformie internetowej programu stale aktualizowana jest baza i kalendarz EDK z zakresu działań i realizacji edukacji kulturowej i kulturalnej gdańskich organizacji pozarządowych.

PROMOCJA I POPULARYZACJA ZAŁOŻEŃ, DZIAŁAŃ I PROJEKTÓW EDK. GDAŃSK

W 2023 podjęto wiele inicjatyw i działań promocyjno – popularyzatorskich, aby założenia, działania i realizowane w ramach programu projekty trafiły do jak największej grupy odbiorców.

• stale aktualizowana jest platforma internetowa programu z kalendarzem działań edukacyjnych – www.edukacjadokultury.gdansk.pl Platforma adresowana jest  zarówno do odbiorców programu (m.in. osóbprywatnych – uczniów, rodziców, seniorów a także nauczycieli, animatorów, edukatorów, przewodników turystycznych), jak i jego twórców i realizatorów. Znajdują się tu treści dotyczące programu – jego założeń, współtwórców – realizatorów (baza EDK), ważnych wydarzeń i inicjatyw oraz materiały, inspiracje, dobre praktyki. Jednym z najważniejszych elementów platformy jest kalendarz działań i wydarzeń edukacyjnych w Gdańsku z podziałem, możliwością filtrowania wyszukiwarki – ze względu na datę, odbiorcę lub rodzaj działania edukacyjnego. Dzięki temu z platformy mogą korzystać zarówno odbiorcy indywidualni, jak i grupy zorganizowane w każdym wieku. W ramach dotacji sfinansowana została usługa stałej obsługi platformy internetowej oraz bieżącego serwisu.
• w ramach popularyzacji idei programu zrealizowano działania z zakresu edukacji kulturowej i edukacji literackiej – 4 marca przeprowadzono warsztaty animacyjne w ramach otwarcia trasy tramwajowej Nowa Warszawska. Działanie, koordynowane przez Biuro Prezydenta UMG, zorganizowano we współpracy z zespołem Gdańskiej Galerii Miejskiej – Gdańsk Miasto Literatury.
• w kwietniu we współpracy z Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli koordynatorka programu EDK – Celina Zboromirska-Bieńczak oraz Marta Jankowska z biura EDK uczestniczyły w nagraniu video prezentującym założenia programu i ofertę dla nauczycieli. Nagranie jest dostępne w mediach społecznościowych oraz na kanale YouTube PCEN https://www.youtube.com/watch?v=wRw-Xh30nSo oraz na FB EDK. GDAŃSK.
• w kwietniu w ramach promocji otwartego konkursu ofert dla organizacji pozarządowych koordynatorka programu Celina Zboromirska-Bieńczak opowiedziała o założeniach i działaniach programu w audycji portalu gdansk.pl – „Tym żyje Gdańsk”. Nagranie dostępne jest na stronie: https://www.gdansk.pl/tv/Wszystko-o-programie-Edukacja-do-kultury,v,3751.
• w ramach działań promocyjnych wyprodukowano materiały promocyjne – m.in. notesy i ołówki.

KOLEJNA PUBLIKACJA EDK. GDAŃSK

W grudniu 2023 ukazała się kolejna publikacja – broszura edukacyjna, opracowana i wydana przez biuro programu EDK. GDAŃSK – „EDUKACJA DO KULTURY. GDAŃSK. Inspiracje i pomysły jak prowadzić zajęcia z edukacji kulturalnej”. To zbiór 24 inspirujących, uniwersalnych ćwiczeń dla przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych, który w twórczy sposób wykorzystuje narzędzia kultury i sztuki, by rozwijać kompetencje kulturalne i kulturowe. Autorami ćwiczeń są gdańskie nauczycielki, w tym Ambasadorki programu EDK oraz edukatorki i edukatorzy z gdańskich i pomorskich instytucji  kultury. Wśród nich znaleźli się: Anna Czajka/Zespół Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich w Gdańsku/III Liceum Ogólnokształcące w Sopocie, Magdalena Janiszewska/XIX Liceum Ogólnokształcące w Gdańsku, Joanna Nikulin-Stawińska/Zespół Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich w Gdańsku, Justyna Wołoszyk-Brzezińska/Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 8 w Gdańsku, Agnieszka Baaske  Gdańska/Galeria Miejska, Aleksandra Filipek/Opera Bałtycka w Gdańsku, Aleksandra Fronc/ Gdańska Galeria Miejska, Adam Gibki/Miejski Teatr Miniatura, Weronika Łucyk/Teatr Wybrzeże, Karolina Olszewska/Opera Bałtycka w Gdańsku, Agnieszka Piórkowska-Bogusławska/Europejskie Centrum Solidarności, Monika Tomczyk/Miejski Teatr Miniatura, Małgorzata Fijas/XIX Liceum Ogólnokształcące w Gdańsku, Marta Jankowska/Szkoła Podstawowa nr 49 w Gdańsku/biuro programu EDK. 

Publikacja powstała dzięki zaangażowaniu i współpracy wielu osób i jest doskonałym przykładem, że program EDUKACJA DO KULTURY. GDAŃSK nie tylko fantastycznie się rozwija, łączy kolejne grupy realizatorów i odbiorców, ale przede wszystkim otwiera nowe przestrzenie współpracy edukacji i kultury.

Publikacja jest dostępna w formie elektronicznej na platformie programu oraz w wersji drukowanej.